الکترود زمین
آموج فرآیند سیستم ارت صاعقه گیر
برای طراحی الکترود زمین اولین اقدام کسب اطلاعات لازم از مقاومت ويژه خاک می باشد.
ابعاد الکترود زمین باید با توجه به اهمیت سازه مشخص شود.
الکترود زمين (مانند کابل یا میله) در صورت کم اهمیت بودن یا کوچک بودن تاسیسات میتواند مورد استفاده قرار گيرد.
در کل برای ساختمان ها یا نیروگاه ها بهترین گزینه شبکه مش دفني در زیر و اطراف ساختمان می باشد.
در سازه هايي که امكان دست یابی به این هدف سخت باشد، اقدامات متفاوت و محافظه کارانه تری از سازگاري الكترومغناطيسي باید در نظر گرفته شوند، که البته این اقدامات نمیتواند جایگزین طراحی اصلی شود.
شکل 1 مثال از اجراي سيستم ارت شبكه اي را نشان مي دهد.
آموج فرآیند سیستم ارت صاعقه گیر
شکل یک-پلان شماتیک از یک الکترود زمین معمولی
1-استراكچر فلزي 2-سيستم يا دستگاه مستقل 3-ساختمان 4-دكل با ولتاژ بالا –متوسط-پايين در داخل سايت
5- دكل با ولتاژ بالا –متوسط-پايين در داخل سايت 6-فنس
-نكات مهم اجرايي كه درطولاني مدت بر الکترود زمين تاثير گذارند:
1-استفاده از هادي هاي مفتولي بهتر از هادي هاي رشته اي به هم تابيده شده است زيرا كمتر دچار خوردگي مي شوند.
2-به دليل خوردگي به جاي اتصالات مكانيكي بايد از اتصالات جوشي استفاده گردد.
3-در برخی ساختمان ها، الکترود زمین در بتن قرار گرفته و این الکترود در درون یا در نزدیک کف پی بتنی که در تماس مستقیم با خاک است، قرار دارد.
این روش فقط برای ساختمان های مسکونی مناسب بوده و ممکن است در ساختمان های صنعتی کارآیی لازم را نداشته باشد.
استفاده از الکترود زمین مستقل يا ايزوله شده برای سیستم هاي الکترونیکی (شکل 3) توصیه نشده و در برخی کشورها ممنوع مي باشد.
زيرا همواره ارتباطی از طریق خاک و يا از طريق المانهاي پارازيتي (خازني و القايي) در تاسیسات وجود داشته كه در صورت وقوع صاعقه یا خطا در سیستم قدرت، ولتاژ گذرای خطرناکي بین سیستم زمین ایزوله شده و قسمت های دیگر تاسیسات رخ خواهد داد.
شکل دو- الكترودهاي زمين مستقل و ايزوله شده
شکل سه- مفهوم الکترود زمین تک
مفهوم الکترود زمین مستقل، که هر کدام شبکه زمین جداگانه ای را ايجاد می کند، یک سوء برداشت است که نه تنها کمکی به بهبود سازگاري الكترومغناطيسي نمی کند بلکه خطري جدی نيز محسوب می شود.
در برخی کشورها استفاده از این الکترودها ممنوع مي باشد. (شکل 3).
سيستم توصيه شده بايستي به مانند شكل 4 باشد.
شکل چهار- مشخصات توصیه شده برای الکترود زمین و شبکه ارت